CPU là gì? Các loại CPU phổ biến hiện nay

Đối với những người chuyên về máy tính hay học và làm việc ngành công nghệ thông tin thì có thể dễ dàng biết được CPU là gì và nhận biết được các loại CPU cùng công dụng của nó. Nhưng đối với những người không chuyên, thật khó để phân biệt những điều đó. Vậy nên, hãy cùng theo dõi bài viết này để tìm hiểu tất cả về CPU nhé!

CPU là gì?

Xem thêm: Kỷ luật là gì?
CPU viết tắt của Central Processing Unit, được dịch là bộ xử lý trung tâm, là các mạch điện tử trong một máy tính, thực hiện các câu lệnh của chương trình máy tính bằng cách thực hiện các phép tính số học, logic, so sánh và các hoạt động nhập/xuất dữ liệu (I/O) cơ bản do mã lệnh chỉ ra.
Thuật ngữ này được sử dụng trong ngành công nghiệp máy tính đầu những năm 1960. Theo truyền thống, thuật ngữ “CPU” chỉ một bộ xử lý, cụ thể là bộ phận xử lý và điều khiển (Control Unit) của nó, phân biệt với những yếu tố cốt lõi khác của một máy tính nằm bên ngoài như bộ nhớ và mạch điều khiển xuất/nhập dữ liệu.
Tóm gọn lại một cách đơn giản, CPU là bộ não của máy tính. Chức năng của CPU là xử lý và phân tích mọi dữ liệu nhập, mọi yêu cầu tính toán từ người dùng sau đó “ra lệnh” cho các thành phần khác thực hiện công việc (xuất dữ liệu).

Hình dạng và thành phần cấu tạo của CPU

Xem thêm: Slot là gì?

Hình dạng của CPU:

CPU thường có dạng hình vuông hoặc hình chữ nhật và có một góc nhỏ để đặt chip đúng vào CPU socket. Ở dưới cùng của con chip là hàng trăm chân nối được nối vào mỗi lỗ tương ứng trong đế cắm CPU.
Qua nhiều năm, đã có rất nhiều loại chân cắm khác nhau trên bo mạch chủ. Mỗi socket chỉ hỗ trợ các loại bộ xử lý cụ thể và mỗi bộ đều có cách bố trí chân riêng. Đa số CPU hiện nay đều được hàn chết trên main nên nếu bạn muốn thay thế nâng cấp CPU thì đồng thời cũng phải thay cả main mới.

Thành phần cấu tạo của CPU:

CPU được cấu tạo thành từ hàng triệu bóng bán dẫn được sắp xếp với nhau trên một bảng mạch nhỏ. CPU gồm 5 thành phần, trong đó phần trung tâm sẽ có 3 bộ phận chính là CU, ALU và Registers:

• Khối điều khiển: CU (Control Unit)

Có nhiệm vụ thông dịch các lệnh của chương trình và điều khiển hoạt động xử lý. Đây là phần cốt lõi của bộ xử lý được cấu tạo từ các mạch logic.

• Khối tính toán: ALU (Arithmetic Logic Unit)

Thực hiện các phép toán số học và logic sau đó trả lại kết quả cho các thanh ghi hoặc bộ nhớ.

• Các thanh ghi: Registers

Registers là các bộ nhớ có dung lượng nhỏ nhưng có tốc độ truy cập rất cao, nằm ngay trong CPU. Dùng để lưu trữ tạm thời các toán hạng, kết quả tính toán, địa chỉ các ô nhớ hoặc thông tin điều khiển. Mỗi thanh ghi có một chức năng cụ thể. Thanh ghi quan trọng nhất là bộ đếm chương trình (PC – Program Counter) chỉ đến lệnh sẽ thi hành tiếp theo.

• Opcode

Đây là phần bộ nhớ chứa mã máy của CPU để có thể thực thi được các lệnh trong file thực thi.

• Phần điều khiển

Thực hiện việc điều khiển các khối và điều khiển tần số xung nhịp. Mạch xung nhịp đồng hồ hệ thống dùng để đồng bộ các thao tác xử lý trong và ngoài CPU theo các khoảng thời gian không đổi.

Các thông số kỹ thuật của CPU

Cùng tìm hiểu các thông số quan trọng của CPU và ý nghĩa của chúng mà chúng ta nên lưu ý khi chọn CPU cho PC hay chọn laptop:

• Socket (Đế cắm)

Thông số này xác định loại khe cắm của CPU và cho biết sự tương thích giữa vi xử lý và mainboard. CPU chỉ hoạt động được trên mainboard khi hỗ trợ loại cùng loại socket.

• Bộ nhớ đệm (Cache – MB)

Giúp tăng tốc độ xử lý của CPU. Thông số này càng cao thì CPU xử lý càng nhanh và mượt mà.

• Xung cơ bản (Base Clock)

Xung nhịp của bộ vi xử lý cho biết số phép tính mà bộ vi xử lý tính được trong 1 giây, mỗi GHz tương ứng với 1 tỷ phép tính mỗi giây.

• Thuật in (Lithograph)

Cho biết công nghệ sản xuất của chip, đơn vị nanomet, đó là kích thước các linh kiện trên chip. Con số này càng nhỏ thì càng tích hợp được nhiều transistor trên một miếng bán dẫn, nhờ đó tăng tốc độ của CPU, giảm thiểu điện năng tiêu thụ thấp đi và giảm lượng nhiệt tỏa ra.

• Số nhân/lõi (Cores)

Cho biết số nhân xử lý được trang bị trong một CPU. Càng nhiều lõi thì CPU càng có khả năng tính toán khối lượng công việc lớn hơn, máy tính sẽ khỏe hơn, mạnh hơn và nhanh hơn.

• Số luồng (Threads)

Cho biết có bao nhiêu đường (luồng) đưa dữ liệu cho CPU xử lý. Càng nhiều luồng, dữ liệu càng được lưu thông dễ dàng và CPU sẽ xử lý nhanh hơn.
Xem thêm: SB là gì

Tốc độ xử lý của CPU như thế nào là nhanh?

Là một người hay phải sử dụng máy tính cho công việc, chắc hẳn bạn rất quan tâm đến việc tốc độ xử lý của CPU như thế nào thì ổn. Nhưng liệu bạn có hiểu rõ thế nào là tốc độ xử lý của CPU và tốc độ của nó được tính như thế nào không? Vậy thì hãy xem đọc tiếp phần dưới đây nhé.
Tốc độ CPU hay còn gọi là tốc độ xung nhịp CPU, được đo bằng đơn vị GHz biểu thị số chu kỳ xử lý mỗi giây mà CPU có thể thực hiện được. Tốc độ xung nhịp cao hơn có nghĩa là CPU nhanh hơn.
Ngoài ra, tốc độ CPU còn phụ thuộc vào một số yếu tố như:

• Số nhân xử lý (2, 4, 10, 22,…): càng nhiều nhân càng mạnh
• Công nghệ sản xuất (32nm, 22nm, 14nm,…): càng nhỏ càng tiết kiệm điện và hiệu năng cao hơn
• Công nghệ làm tăng tốc độ xử lý của CPU (Pipeline, Turbo Boost, siêu phân luồng,…)
• Đồ họa tích hợp
• Bộ nhớ đệm: dùng để lưu các lệnh/dữ liệu thường dùng hay giúp giảm bớt thời gian chờ đợi của CPU
• TDP (công suất thoát nhiệt): cho biết mức tiêu thụ điện của chip, con số này càng thấp thì càng tố

Các loại CPU phổ biến hiện nay

Hiện nay, có 2 loại CPU mang tên nhà sản xuất của chúng là AMD và Intel. Sự cạnh tranh của 2 nhà sản xuất lớn này giúp chúng ta có thêm nhiều sự lựa chọn hơn trong việc tìm CPU thích hợp cho máy tính của mình.

• CPU AMD

Bao gồm các loại: AMD Ryzen 5, AMD Ryzen 7 và AMD Ryzen Threadripper.
Các loại CPU được ưa chuộng hiện nay: AMD Ryzen 7 2700, AMD Ryzen 7 2700X, AMD Ryzen 7 3700X.

• CPU Intel

Bao gồm các loại: Intel Core i3, i5, i7, i9 và Intel Xeon.
Các loại CPU Intel phổ biến hiện nay: CPU Intel Core i5 9400F, CPU Intel Core i7 8700k, CPU Intel Core i9 9900k.
Bài viết trên đây đã giới thiệu tổng quan về ý nghĩa CPU cũng như tổng quan những yếu tố chính của CPU cần người dùng biết và lưu ý. Hy vọng bạn sẽ có thêm những kiến thức bổ ích hơn về CPU qua bài viết này và sẽ tìm được loại CPU phù hợp với máy tính của mình thông qua các loại CPU phổ biến và được ưa chuộng nhất hiện nay nhé! Cảm ơn các bạn đã quan tâm.